Bron: EZK, 28 februari 2022
Samenvattend: Het doel van de wet is om de procedure voor het winnen van aardwarmte te verkorten en specificeren, omdat de mijnbouwwet niet is ontworpen op dit type bron. Voor gemeenten betekent dit, dat nauwer contact in de onderzoeksfase van locaties al van belang is. Naast brononderzoek is dan logisch dat er ook onderzoek wordt gedaan naar direct en potentieel verzorgingsgebied, als de toepassing grootschaliger is dan voor directe toepassing in industrie, glastuinbouw etc.
Aardwarmte kan een belangrijke bijdrage leveren aan de benodigde verduurzaming van het Nederlandse energiesysteem en is een randvoorwaarde voor de warmtetransitie in Nederland. De techniek heeft veel potentie om duurzame warmte te leveren aan de gebouwde omgeving, glastuinbouw en de industrie.
Omdat bij aardwarmte activiteiten in de diepe ondergrond plaatsvinden, is de mijnbouwwet van toepassing op de vergunningen. Om een beter passende regelgeving te maken voor geothermie en daarmee mogelijk de energietransitie te versnellen is in juli 2020 een wijziging van de mijnbouwwet aangeboden aan de Tweede Kamer. De mijnbouwwet omvat alle regels met betrekking tot het opsporen, winnen en opslaan van delfstoffen en aardwarmte.
Op 17 februari 2022 is het wetsvoorstel behandeld en op 22 februari 2022 aangenomen door de Tweede Kamer. Het wetsvoorstel ligt nu bij de Eerste Kamer om behandeld te worden. Om uitvoering te geven aan alles dat in het wetsvoorstel wordt geregeld, moeten ook het Mijnbouwbesluit en de Mijnbouwregeling worden aangepast. De wijzigingen in het Mijnbouwbesluit hebben al eerder voor consultatie ter inzage gelegen. Naar aanleiding van het debat in de Tweede Kamer, zal nog een aantal aanpassingen gedaan moeten worden in het Mijnbouwbesluit voor het aan de Raad van State voorgelegd kan worden. Op dit moment streven we naar een inwerkingtredingsdatum van 1 januari 2023. De komende tijd zal het Ministerie van EZK met de sector goede afspraken maken over de wijzigingen in de vergunningensystematiek.
Waarom een wetswijziging?
De afgelopen jaren zijn door de energietransitie steeds meer aardwarmte projecten gestart in Nederland. Elk jaar komen er nieuwe projecten bij en de nieuwe aardwarmte-installaties produceren ook steeds meer warmte. De toepassing van aardwarmte zal meer en meer verschuiven van de glastuinbouw naar de gebouwde omgeving ten behoeve van warmtenetten. Maar met het huidige vergunningensysteem komen de gewenste ontwikkelingen niet tot stand. Uit ervaringen met de eerste geothermieprojecten blijkt dat het vergunningsstelsel, zoals dat geldt bij olie en gaswinning, onvoldoende aansluit bij wat er nodig is voor het winnen van aardwarmte. Zo moet bij geothermie zodra er een put geboord is vrijwel direct met winning begonnen worden, anders raakt de put verstopt. En op grond van de huidige Mijnbouwwet mag dit niet. Dat vraagt om een vergunningenstelsel waarbij rekening gehouden wordt met de specifieke kenmerken van aardwarmte. Daarom is in 2020 een voorstel tot Wijziging van de Mijnbouwwet voor aardwarmte ingediend bij de Tweede Kamer. Het voorstel stelt nadere regels aan de toetsing van vergunningsaanvragen, bevat regels ter bescherming van de grondwaterkwaliteit en legt een basis voor versnelling van de aardwarmtesector en het veilig en verantwoord winnen van aardwarmte in Nederland.