Heeft TenneT een verborgen agenda?

TenneT vroeg bij de Minister van I&W een gedoogplichtbeschikking aan voor de aanleg en instandhouding van twee 150kV kabelverbindingen, in de gemeenten Amsterdam en Rotterdam. De gedoogplichtbeschikking is een instrument als de grondeigenaar geen toestemming geeft voor de aanleg van werken van algemeen nut. Hoe moeten we deze stap van TenneT zien? Het gaat niet om de vraag of de kabels op de gewenste plek kunnen liggen en wanneer de uitvoering is. Dat is een gezamenlijk belang van gemeenten en TenneT, net zoals de kabels daar duurzaam, ongestoord en voor langere tijd blijven liggen.

Geld is de drijfveer

Er is een bonus voor TenneT! Aan de gedoogplicht is een zakelijk recht overeenkomst verbonden en die garandeert eeuwigdurende ligrechten. De gemeenten betalen dan altijd 100% van de noodzakelijke verleggingen, al liggen de kabels er 100 jaar. Maatschappelijk is dit onwenselijk, de afschrijving is namelijk al betaald door de burger via de energierekening en zij betalen dit dan nogmaals via de gemeentelijke belastingen. Geen wonder dat Amsterdam en Rotterdam zich verzetten.

Daarnaast, een gedoogplichtbeschikking is eeuwigdurend en geldt ook voor een eventuele rechtsopvolger van TenneT. In het huidige politieke klimaat is niet ondenkbaar dat dit tegen die tijd een buitenlandse investeringsmaatschappij is.

Om te voorkomen dat de lasten van noodzakelijke verleggingen volledig bij de gemeenten neerdalen, hebben Amsterdam en Rotterdam TenneT voorstellen gedaan waarbij zowel de liggingszekerheid als het verdelen van de lasten in evenwicht zijn. Tijdens de hoorzittingen onder voorzitterschap van Rijkswaterstaat bleef TenneT bij haar inzet voor eeuwigdurende 100% vergoeding bij noodzakelijke verleggingen.    

Gemeentelijke verantwoordelijkheid

Gemeenten hebben de taak om openbare ruimte te organiseren en een duurzame inrichting te garanderen voor burgers en bedrijven. De boven- en ondergrondse openbare ruimte heeft meerdere functies die moeten worden afgewogen. Woningbouw, klimaatadaptatie, energietransitie, mobiliteit etc.

Waren in het verleden mobiliteit en verblijven de dominante functies, nu komt daar het dempen van de gevolgen van klimaatverandering in stedelijk gebied bij. Dat we meer en intense buien krijgen (in extreme zagen we dat in Valencia) en dat temperatuurstijging in de steden niet stopt, kan het leven in de stad voor mens en dier ernstig belemmeren en ontwrichten.

Claim op de openbare ruimte

Wat we steeds meer zien is dat netbeheerders een exclusieve claim leggen op ruimte.  Dat er plaats moet zijn voor hun assets staat niet ter discussie, maar hun claim beperkt de gemeenten in hun taak.  De netbeheerders eigenen zich als het ware openbare ruimte toe, waaromheen de andere democratische gewenste ontwikkelen zich maar moeten plooien. Tenzij de gemeente 100% betaalt natuurlijk.   

Het is alleen al een flinke beperkingen om mitigerende maatregelen te nemen tegen de gevolgen van klimaatverandering. Om van woningbouw nog maar te zwijgen.

Niet tekenen bij het kruisje,

Terug naar de gedoogplichtbeschikkingsaanvraag van TenneT. De reden kan niet de liggingszekerheid zijn. Daar spannen Amsterdam en Rotterdam zich al maximaal voor in. Zou het het geld kunnen zijn? De eeuwige 100% vergoeding te bereiken via een gedoogbeschikking. Zou dat het wezen? Een oproep aan de minister om niet te tekenen bij het kruisje, maar de achtergrond van het verzoek te doorgronden.

En nu, wat doet het GPKL?

Hoewel aardig wat door TenneT ingehuurde advocaten nu een goede boterham verdienen vertraagt dit juridische steekspel de snelheid om netcongestie op te lossen en de gemeentelijke uitdagingen op te pakken.

Het GPKL koerst niet op de inzet van juristen, maar op de inzet om gezamenlijk met de netbeheerders de grote opgaven voor elkaar te krijgen. Daarbij hoort een redelijke verdeling van de lasten, zoals ook terug te vinden is in onze model nadeelcompensatie regeling. De door het GPKL aan het ministerie gezonden brief over de dreigende gedoogbeschikkingen is opgepakt door de bestuursstaf van Rijkswaterstaat. Kortom, we schaken mee, ook de pion is een belangrijk stuk geworden!

Auteur: GisbèrD