In een deel van de Utrechtse wijk Overvecht-Noord gaat Stedin definitief het aardgasnet vervangen. De netbeheerder hoopte dat te kunnen voorkomen, omdat dat deel van de wijk een warmtenet heeft en bewoners daar het gas alleen gebruiken om op te koken. Het lukt echter niet hen te laten overstappen op inductiekoken en een “kookgasverbod” kwam niet van de grond.
De netbeheerder kan niet meer wachten met de investering, omdat het de vervroegde deadline van toezichthouder SODM moet halen. In de wijk is ongeveer twintig kilometer aan gasleidingen aan vervanging toe. Die zouden aanvankelijk in 2030 moeten zijn vernieuwd of verwijderd, maar SODM heeft die deadline vervroegd naar 1 januari 2024.
6,3 kilometer aan leidingen zou niet vervangen hoeven te worden als de bewoners die een aansluiting hebben op het warmtenet zouden overstappen op een alternatief voor kookgas. De gemeente Utrecht is al enkele jaren bezig met dit project, en ontving daarvoor subsidie van het Programma Aardgasvrije Wijken. Het aardgasvrij maken van deze woningen zou Stedin zo’n €1,8 mln kunnen besparen. Tot op heden is dat niet gelukt.
De netbeheerder heeft de wijk opgedeeld in drie delen. In het eerste deel begint de vervangingsoperatie dit jaar. In deel twee is dat volgend jaar. “Alleen voor fase drie zien we nog perspectief”, zegt Warmold ten Zijthoff, programmamanager energietransitie bij Stedin. In dat laatste deel zit iets minder dan de helft van de 6,3 kilometer aan leidingen waarvan Stedin vervanging hoopt te voorkomen. “Dan hebben we wel voor het einde van het jaar ondersteuning nodig van het Rijk.”
Brandbrief
Stedin schreef eind vorig jaar nog een brandbrief aan minister minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken (D66), samen met de gemeente Utrecht en woningcorporatie Mitros, waarin het pleitte voor een kookgasverbod in de wijk. De gemeente had geen mogelijkheid bewoners te dwingen om ‘van het gas te gaan’. Ollongren toonde destijds nog sympathie voor die wens en wilde die mogelijkheid onder voorwaarden laten opnemen in de Crisis- en herstelwet, maar botste daarover met de Tweede Kamer.
Deze woensdag nam de Tweede Kamer een motie aan van VVD’er Daniël Koerhuis en Joost Eerdmans van JA21, opgesteld naar aanleiding van de commotie in Overvecht-Noord, die de regering verzoekt “om gemeenten niet de bevoegdheid te geven om dwangsommen in te stellen om woningen van het gas te halen”.
Ten Zijthoff legt uit dat het theoretisch inmiddels wel mogelijk is om bewoners te dwingen van het gas te gaan als zij een kostenneutraal aanbod krijgen. Alleen in de praktijk lukt dat niet. “Het probleem is dat de kosten en baten niet op dezelfde plek landen”, zegt hij. “Een deel van de besparing landt bij de huurder, maar dat is niet degene die investeert, dat is de woningcorporatie. En het bedrag dat Stedin bespaart door het gasnet niet te vervangen, wordt gesocialiseerd over alle gebruikers. De rekening landt dus vooral bij de woningcorporatie.”
Handreiking Rijk
Om dit probleem op te lossen, is nieuwe regelgeving nodig. Maar nieuwe regelgeving kost tijd, en tijd heeft Stedin niet. De netbeheerder, de gemeente Utrecht en woningcorporatie Mitros roepen daarom het Rijk op om over de brug te komen met geld “om de plooien op korte termijn strak te trekken”. Om hoeveel geld het precies gaat, wil Ten Zijthoff niet zeggen, “maar het gaat niet om een groot bedrag”.
Wel duidelijk is dat het kostenneutraal overstappen zou lukken als de kosten en baten van de investeringen en desinvesteringen op dezelfde plek zouden landen. Het gaat hier om 4.400 woningen, die maandelijks ongeveer een tientje zouden ontvangen als zij van het kookgas zouden stappen.
Ten Zijthoff: “We hebben al zo veel tijd gestopt in het project om deze wijk aardgasvrij te krijgen. Het zou heel zonde zijn als we nu zeggen: we krijgen het op bestuurlijk niveau niet rond. Vooral omdat er hier nog altijd veel te leren is. Een handreiking van het Rijk zou daarom wenselijk zijn.”
Bron: Energeia, 26 mei 2021