De gemeenten willen dat de rijksoverheid binnen zes maanden met een plan komt hoe de congestie op het elektriciteitsnet kan worden opgelost, zodat regionale energieprojecten kunnen worden uitgevoerd. Een motie van die strekking werd unaniem aangenomen op het ledencongres van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG).
De motie was afkomstig van de gemeente Amersfoort, en werd gesteund door nog vierentwintig andere gemeenten, van Sittard-Geleen, via de Haarlemmermeer tot aan Leeuwarden. In de motie vragen de gemeenten aan het bestuur van de VNG “de staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat en de minister van Financiën te verzoeken om binnen zes maanden samen met [hoogspanningsnetbeheerder, red.] Tennet en regionale netbeheerders een plan van aanpak op te stellen en hier met prioriteit uitvoering aan te geven”.
“Wij kregen 12 oktober een netcongestiemelding”, zegt wethouder Astrid Joosten van Amersfoort (Duurzaamheid en energietransitie, GroenLinks) en indiener van de motie. “Die viel ons tamelijk rauw op het dak. We dachten, potverdorie, we hebben net de regionale energiestrategie ingeleverd, dat was heel veel werk en we hebben politiek best pittige beslissingen moeten nemen. En dan is de RES er, en dan kunnen we die niet uitvoeren.” En dat is zuur, aldus de wethouder, die in haar gemeente vreest voor meerdere projecten. “Dan heb je een project, dan heb je draagvlak, en dan kan het om een technische reden niet doorgaan.” Daar wil Amersfoort binnen zes maanden een plan met oplossingen voor, en die motie kreeg unanieme steun op de algemene ledenvergadering van de VNG.
Crisis- en herstelwet
De motie bevat ook een aantal onderwerpen die in dat plan concreet zouden kunnen worden gemaakt, zoals meer experimenteerruimte voor netbeheerders om netcongestie op te lossen en een categorie “uitgestelde levering” in subsidieregeling SDE++ om dat te bekostigen. Bovendien zouden projecten die al een subsidiebeschikking hebben ontvangen, die beschikking moeten behouden als zij door netcongestie vertraging oplopen.
Ook moet gekeken worden naar manieren om vergunningtrajecten sneller te laten verlopen, “à la de Crisis- en herstelwet”. Ook wordt het rijk opgeroepen meer regie te nemen over de inrichting van infrastructuur. De Crisis- en herstelwet voorzag in de overname van grote projecten door het rijk via de Rijkscoördinatieregeling, maar navraag leert dat overname door het rijk niet is wat de gemeente Amersfoort concreet voor ogen staat met de motie. “De doelstelling van de Crisis- en herstelwet was vooral het verkorten van procedures”, zegt wethouder Janssen. “Het gaat om het doel, niet om de precieze werking.”Overigens wil dat niet zeggen dat het rijk niet een belangrijke rol heeft in deze problematiek. De gemeenten roepen het Rijk ook op om naar de financiering van de netbeheerders te kijken. Die kloppen nu bij hun aandeelhouders, veelal gemeenten, aan, maar het water staat de gemeenten financieel gezien aan de lippen. Het rijk overweegt om aandeelhouder te worden van regionale netbeheerders, bleek eerder deze week uit het introductiedossier dat klaar lag voor de nieuwe minister van Economische Zaken en Klimaat.
Financiering
Er waren nog drie moties over de energietransitie en het klimaatbeleid bij de VNG. Ook die werden alle drie met overweldigende meerderheid aangenomen. De gemeente Ooststellingwerf vroeg de VNG zich hard te maken het afschaffen van de salderingsregeling uit te stellen in congestiegebieden en subsidiebeschikkingen voor coöperatieve projecten in diezelfde gebieden langer open te stellen tegen de huidige condities. Daarnaast waren er twee moties die betrekking hebben op de gemeentelijke financiën op klimaatgebied. Hoewel de VNG en haar leden blij zijn dat daar in het regeringsakkoord veel aandacht voor is, willen zij toch heldere afspraken maken met het rijk.
Ook vroeg de gemeente Soest om een heldere communicatiestrategie die alle overheden gezamenlijk kunnen uitdragen. Dat is al langer een diepgevoelde wens bij de gemeenten die zich bij lokale projecten soms ondergraven voelen door discussies die op rijksniveau spelen.
Bron: Energeia 13 januari 2022