Een nieuwbouwwijk waarvoor de netbeheerder het elektriciteitsnet niet hoeft te verzwaren en die dus niet gehinderd wordt door de vertragende werking van netcongestie. Netbeheerder Liander zoekt met dik twintig aangesloten bouw- en installatiebedrijven en andere belanghebbende partijen naar een werkend concept van zo’n wijk. Almere heeft zich alvast gemeld als gemeente waar zo’n eerste ‘Balanswijk’ gebouwd mag gaan worden.
Liander pitchte het idee van een Balanswijk in september op een vastgoedcongres in Amsterdam. De oproep om mee te denken viel daar in vruchtbare aarde, want bij een eerste bijeenkomst eind november waren meteen al enkele tientallen deelnemers van de partij. “In januari hebben we weer een bijeenkomst, waarin we de precieze vraag scherp willen krijgen. Vanaf dat moment kunnen we gaan werken aan een technisch concept, dat halverwege 2024 klaar zou moeten zijn”, zegt Liander-woordvoerder Ceriel Thissen. “De ambitie is om zo’n wijk daarna ook te gaan realiseren.” Daar moet dan natuurlijk wel een investeerder voor zijn, zegt Thissen.
Woningbouw geraakt door netcongestie
Netcongestie grijpt om zich heen. Tot nu toe werden vooral bedrijven gehinderd bij hun uitbreidingsplannen. Netbeheerders kunnen bedrijven nu vaak niet voorzien van een grotere omdat de capaciteit op het net het niet toelaat. In toenemende mate zal ook de woningbouw erdoor geraakt worden: in november werd bekend dat de gemeente Almere voorlopig geen nieuwe woningbouwplannen kan realiseren in het gebied dat van stroom wordt voorzien via onderstation Almere. Extra netcapaciteit zal nog jaren op zich laten wachten.
Met het concept Balanswijk wil Liander een bijdrage leveren aan het ontwerpen van een wijk waar het verbruik van elektriciteit en het opwekken daarvan met elkaar in balans komt, waardoor netuitbreiding niet nodig is. Dat kunnen woningen zijn die van zichzelf al bijna autarkisch zijn, in de zin dat ze bijna al hun benodigde energie opwekken en gebruiken binnen de perceelsgrens. De zogenoemde 10-Ampèrewoning van Eplucon is een voorbeeld hiervan.
Maar het kan ook gaan om groepen woningen, die samen opwek, opslag en efficiënt gebruik met elkaar in balans brengen. Voorlopers hier zijn bijvoorbeeld Innovahub in Stad aan ‘t Haringvliet of een wijkje van zeventien nieuwbouwwoningen in Hooghkamer in Voorhout, waar een buurtbatterij elektriciteitspieken uitvlakt. Energie onderling delen is hierbij een voor de hand liggende oplossing, maar dat mag nog niet en wordt pas wettelijk geregeld in de nieuwe Energiewet. “Het is aan de innovatiekracht van de betrokken deelnemers om met slimme oplossingen te komen”, zegt Thissen. Daar kan elektrische opslag een rol bij spelen, maar evengoed kunnen goed uitgedachte warmteconcepten een bijdrage leveren, aldus de Liander-zegsman.
Almere hard getroffen
Dat Almere zou aanschuiven als gemeente lag in de lijn der verwachting, zegt Elaine Bezemer, woordvoerder van wethouder Alexander Sprong, die de energietransitie in zijn portefeuille heeft. “We zitten nu nog helemaal in de beginfase van het Balanswijk-project en we hebben nu nog geen concreet bouwplan of bouwlocatie in gedachten.” De gemeente staat echter meer dan open voor “onorthodoxe maatregelen” zoals een Balanswijk. “Wij worden als stad natuurlijk heel hard getroffen door de congestieproblematiek.”
Bij het project zijn verder betrokken: Van Ommeren architecten, Nijhuis Bouw, Bouwgroep Dijkstra Draisma, Hemubo, VolkerWessels iCity, VanWonen, Bouwinvest, Rabo Smart Builds, de Alliantie, Newton Energy Solutions, Itillity, Innovattic, Linthorst techniek, Lyv Energie Management Solutions, Luxxor Sustainable Drainsystems, Iwell, Staqx, Er-varen, BREiNN, J-OB, Wocozon en Stedin. Volgens Liander-woordvoerder Thissen is de lijst nog niet per se definitief. Mogelijk valt er nog een bedrijf weg en mogelijk komt er nog eentje bij en verder is er ook nog best ruimte voor een geïnteresseerde gemeente.
22 december 2023