Wie met een recht van opstal zonnepanelen op het dak van een ander legt of voor een groepje tiny houses een gezamenlijke aansluiting op het openbare elektriciteitsnet aanvraagt, kan zomaar een illegaal net gecreëerd hebben. De Autoriteit Consument & Markt waarschuwt bedrijven daarom zich goed op de hoogte te stellen van de wet- en regelgeving voordat zij kabels of leidingen aanleggen.
Naast de openbare gas- en elektriciteitsnetten, die worden beheerd door wettelijk aangewezen netbeheerders, bestaan ook private energienetten. Een gesloten distributiesysteem (GDS), zoals een privaat net formeel heet, is een elektriciteits- of gasnet dat eigendom is van een private partij waar meerdere zakelijke afnemers op aangesloten kunnen zijn. Veel bedrijventerreinen hebben bijvoorbeeld een gesloten distributiesysteem. Consumenten moeten altijd op een openbaar net zijn aangesloten.
Een privaat net moet ook een netbeheerder hebben: de eigenaar kan dit door een van de publieke netbeheerders laten doen, of een ontheffing aanvragen bij de ACM om vervolgens het beheer in eigen hand te houden. Doet een eigenaar geen van beide, dan is er sprake van een illegaal privaat net. Omdat eigenaren van private netten zich niet altijd bewust zijn van de wet- en regelgeving, vraagt de ACM deze week extra aandacht voor illegale netten. Private netten liggen ook in de openbare ruimte waarvoor gemeenten een vergunning hebben verleend. Dit gaat toenemen door private initiatieven.
Hoeveel illegale netten er ongeveer zijn in Nederland, kan de ACM niet zeggen. “We weten niet wat we niet weten. We hebben dus geen zicht op de omvang, maar onze inschatting is dat het een serieus probleem is en dat het ook vaker voorkomt”, zegt ACM-woordvoerder Tjitte Mastenbroek.
Onwetend illegaal
Het vermoeden van de ACM dat illegale netten de laatste tijd vaker voorkomen, is volgens Mastenbroek onder meer gebaseerd op het feit dat projectontwikkelaars vaker creatieve, onorthodoxe constructies bedenken om woningen of bedrijfsruimtes te creëren. “Je kunt dan denken aan tiny houses of het ombouwen van oude kantoorpanden tot woningen. Bij dat soort constructies kan er sprake zijn van een illegaal net zonder dat de ontwikkelaar zich daarvan bewust is.”
Ook met zonnepanelen kan het per ongeluk mis gaan. “Als je zonnepanelen van derden op een bedrijfsdak legt met een recht van opstal, kan er al sprake zijn van een illegaal net.” Ook de kabels en transformatoren van windparken die bestaan uit meerdere deelparken met verschillende eigenaren, vormen samen vaak een privaat net. Zodra zich achter een netaansluiting meer dan één afnemer of WOZ-object bevindt, is er al snel sprake van een net.
Om een wildgroei van illegale netten te voorkomen, is de ACM daarom een bewustwordingscampagne gestart. Met flyers en een ‘beslisboom’ hoopt de toezichthouder projectontwikkelaars, bedrijven en brancheverenigingen duidelijk te maken wanneer er sprake is van een net, en wanneer het nodig is een netbeheerder aan te wijzen of een ontheffing aan te vragen.
Extra kosten of juridische procedures
De ACM wil dat partijen vóórdat zij de energie-infrastructuur voor woningen, bedrijven of PV-installaties aanleggen goed op de hoogte zijn van de regels, zodat zij niet per ongeluk een illegaal net creëren. Als er wel een privaat net ontstaat en er kan geen ontheffing worden verleend, zullen de afnemers alsnog aangesloten moeten worden op het net van een regionale netbeheerder. “Dit kan gepaard gaan met extra aansluitkosten en verlies van investeringen in het aangelegde elektriciteits- of gasnet”, aldus de ACM.
Door partijen actief te informeren hoopt de ACM bovendien te voorkomen dat op een later moment juridische procedures gevoerd moeten worden. Als voorbeeld van hoe het mis kan gaan, noemt Mastenbroek het private net op het bedrijventerrein Nieuwland Parc, waarover jarenlang geprocedeerd is omdat eigenaar Rendant het beheer zelf wilde doen, maar hier geen ontheffing voor kreeg. Uiteindelijk moesten de netten worden overgedragen aan Stedin, en moest Stedin verplicht betalen voor die overname.
Bron: Energeia, 16 juli 2021