Het aantal graafschades is in 2020 opnieuw gestegen. Toezichthouder Agentschap Telecom wil gaan onderzoeken waarom het, ondanks afspraken en campagnes om graafschade tegen te gaan, in de praktijk maar niet lukt om het aantal graafschades te laten dalen.
Graafschade is voor energienetbeheerders een hardnekkig probleem. Al jaren is het de belangrijkste oorzaak van storingen in de elektriciteits- en gasnetten: ongeveer een kwart van alle storingen in de energienetten is direct toe te schrijven aan graafwerkzaamheden waarbij een kabel of leiding geraakt wordt. Maar eigenlijk is het probleem nog groter, want ook storingen waarvan de oorzaak wordt geregistreerd als “spontaan” of als “sluimerende storing” zijn vaak een gevolg van graafwerkzaamheden in het verleden, die wel enige schade hebben veroorzaakt maar niet direct tot een storing hebben geleid.
Schadepercentage
In 2020 zijn in totaal 45.102 schades gerapporteerd als gevolg van graafwerkzaamheden, meldt Agentschap Telecom. Dat zijn niet alleen schades aan energienetten, maar ook aan bijvoorbeeld waterleidingen en telecomkabels. Datanetwerken worden het vaakst getroffen door graafschade (ruim 24.000 keer in 2020), gevolgd door laagspanningsnetten (12.540), lagedrukgasnetten (4.935), waternetten (1.949) en middenspanningsnetten (530). Hoogspanningsnetbeheerder Tennet heeft zelden last van graafschade, maar als het gebeurt zijn de herstelkosten wel relatief hoog: in 2020 kwam dit twee keer voor met gemiddeld €175.000 aan reparatiekosten per incident.
Het aantal graafschades in 2020 betekent een toename van 10% ten opzichte van 2019. Het aantal graafbewegingen steeg met 7%, waaruit de toezichthouder concludeert dat het risico op schade per graafbeweging jaar op jaar is toegenomen. Het schadepercentage, het aantal schades per graafbeweging, kwam vorig jaar uit op 5,87%. De langjarige trend is dat het schadepercentage min of meer gelijk blijft.
Trendbreuk blijft uit
Dat is niet waar Agentschap Telecom en de netbeheerders op gehoopt hadden. In 2016 zijn nieuwe afspraken gemaakt over graafschadepreventie, in de vorm van de zogeheten CROW 500-richtlijn. Die afspraken moesten ervoor zorgen dat alle partijen in de “graafketen”, van opdrachtgever tot uitvoerder, goed met elkaar communiceren en samenwerken. Dat zou ertoe moeten leiden dat netbeheerders op de hoogte zijn van graafwerkzaamheden in de buurt van hun netten en dat de partijen die graven -zogenaamde ‘grondroerders’- weten waar kabels en leidingen liggen.
Desondanks neemt het aantal graafschades sinds 2016 eerder toe dan af. “Terugkijkend naar de cijfers van de afgelopen 5 jaar lijkt het of de graafketen er wel in slaagt om een stabilisatie van de kans op graafschade te bewerkstelligen, maar is van de verwachte trendbreuk geen sprake”, schrijft Agentschap Telecom deze week bij publicatie van de cijfers over 2020. In zo’n 30% van de gevallen kan een schade volgens het agentschap toegeschreven worden aan “onzorgvuldig graven”. “Dat zijn dus zeker 15.000 graafschades die vermeden hadden kunnen worden”, aldus de toezichthouder.
Agentschap Telecom wil nu gaan onderzoeken hoe het kan dat alle afspraken in de praktijk nog niet tot resultaten leiden. Het agentschap gaat daarom “op korte termijn samen met de wetgever en de graafketen bespreken welke drempels een trendbreuk verhinderen”.
Kosten
Niet alleen het aantal graafschades, maar ook de kosten die netbeheerders moeten maken als gevolg van die schade neemt de laatste vijf jaar toe. In 2016 waren de totale directe kosten voor reparatie van het net €26,9 mln, in 2020 was dit toegenomen tot €38,4 mln. Deels komt dat door het grotere aantal schades, maar ook per schadegeval zijn de kosten gestegen, van €777 directe kosten per schadegeval in 2016 tot €851 per schadegeval in 2020.
Bron: Energeia, 3 juni 2021